ၾကာနီကန္ဆရာေတာ္ အေၾကာင္း

ကြာနီကန်ဆရာတော်အကြောင်းကို သေသေချာချာလေး သိချင်သူများအတွက်  အရှင်တေဇပုလဲ  ရေးသားထားတဲ့စာစုကို ပြန်လည်ဝေမျှလိုက်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
မွေးဖွားခြင်း
စစ်ကိုင်းတိုင်း ငါန်းဇွန်မြို့နယ်၊ ရွှေတွင်းကုန်းကျေးရွာနေ ဦးရှိန်+ဒေါ်ဒွန်းတို့သည် ၁၂၉၄ ခုနှစ် တော်သလင်းလဆန်း ၁၄ ရက် အင်္ဂါနေ့ ၈ နာရီတိတိအချိန်တွင် ကြာနီကန်ဆရာတော်လောင်းလျာ ကို မွေးဖွားသန့်စင်ခဲ့ကြသည်။ မတင်၊ မမှုန်ကြီး၊ မလှဖွေး၊ မောင်စိုးတင်၊ မောင်စိုးရှင်ဟူ၍ သားသမီးငါးဦးရှိရာ ကြာနီကန်ဆရာတော် လောင်းလျာ မောင်စိုးတင်သည် လေးဦးမြောက်သားရတနာဖြစ်သည်။
၁၃၀၀ ပြည့် အရေးတော်ပုံကြီးပေါ်ပေါက်နေချိန်တွင် မိုးခေါင်ရေရှားမှုကြောင့် ကျွဲ၊ နွား တိရစ္ဆာန်များ သေကြေပျက်စီးကြသောကြောင့် ဦးရှိန်နှင့် ဒေါ်ဒွန်းတို့သည် သားသမီးများနှင့်အတူ ကြာနီကန်ရွာ၏ အရှေ့အရပ်ရှိ လျှော်ဖြူပင်ရွာသို့ ပြောင်းရွေ့ကာ လယ်လုပ်ခြင်း၊ ကျွဲနွား၊ သိုး၊ ဆိတ် မွေးမြူခြင်းအလုပ်ဖြင့် အသက်မွေး ဝမ်းကြောင်းကြသလို မိခင်ကြီးကလည်း ဒေသထွက်ကုန်များကို ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလျက် ဘဝကို ဖြတ်သန်းခဲ့ကြသည်။ ထိုလျှော်ဖြူပင်ရွာသည်လည်း မကြာခဏဆိုသလို လူဆိုးဓားပြများ၏ လုယက်တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနေရသောကြောင့် ၁၃၀၂ ခုနှစ်တွင် ကြာနီကန်ရွာသို့ ပြောင်းရွေ့ခဲ့ကြရပြန်သည်။
ဤသို့ဖြင့် မောင်စိုးတင်မှာ တဖြည်းဖြည်း ကျောင်းနေအရွယ်သို့ပင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ တစ်နေ့ မောင်စိုးတင် နှင့် မောင်စိုးရှင်တို့ ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက်အား ဖခင်ကြီးက လယ်တောသို့ ခေါ်လာခဲ့သည်။ ညီမောင်စိုးရှင်မှာ ထင်းတို၊ထင်းစလေးများ ကောက်၍ ဖခင်အား စွမ်းသမျှ ကူညီလုပ်ကိုင်ပေးသော်လည်း ကြာနီကန်လောင်းလျာ မောင်စိုးတင် သည်ကား အရိပ်ကောင်းကောင်း သစ်ပင်ကြီးအောက်တွင် ပုဆိုးခင်း၍ ခဲပြားခေါင်းခု အိပ်တော့သည်။ ထိုအခါ ဖခင်ဦးရှိန်က ရိုက်နှက်ခြင်းမပြုဘဲ “မင်း ကတော့ ကြီးလာရင် ဘုန်းကြီးဖြစ်မယ့်ကောင်”ဟု မှတ်ချက်ပြုလေသည်။ ဆိုသည့်အတိုင်း မောင်စိုးတင်သည် နိုင်ငံကျော် ဓမ္မကထိက ကြာနီကန်ဆရာတော် ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟူ၍ကား ဖခင်ကြီးဦးရှိန် သိမသွားခဲ့ရှာပေ။
ပညာသင်ရန်အပ်နှံ
များမကြာမီတွင် မောင်စိုးတင်နှင့် မောင်စိုးရှင်တို့အား ပညာသင်ကြားရန်အလို့ငှာ နာမည်ကျော် ဓမ္မကထိက ဒုတိယ တောင်ကြာနီကန်ဆရာတော် ဦးဝဏ္ဏထံ သို့ အပ်နှံလိုက်ကြသည်။ ဆရာတော်ဦးဝဏ္ဏသည် ကျမ်းဂန်ပိဋကတ် ကျွမ်းကျင်နှံ့စပ်၍ မတ္တရာ တစ်နယ်လုံးရှိ ဝိနိစ္ဆယအဆုံးအဖြတ်များကို တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ပေးရသော မဟာနာယက ဆရာတော်တစ်ပါးဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် ဗိသုကာပညာ၊ ဂဏန်းသင်္ချာပညာနှင့် ပန်းရန်အတတ်၊ ကနုတ်ပန်းအတတ်ပညာတို့ကိုပါ ကျွမ်းကျွမ်းကျင်ကျင်တတ်မြောက်ထားသလို ဘုရားတည်ဆောက်ပုံ သတ္တဌာနထားရှိပုံနှင့် နက္ခတ်ဗေဒင်ကအစ ရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သည့် ဆရာတော်တစ်ပါးဖြစ်သည်။

M.T.Hla ဟု ေက်ာ္ၾကားေသာ ပန္းခ်ီဦးထြန္းလွ

ကုိလုိနီေခတ္ ျမန္မာပန္းခ်ီေလာကတြင္  M.T.Hla ဟုဆုိလွ်င္ ျမန္မာမ်ားသာမက အေနာက္တုိင္းသား ပန္းခ်ီျမတ္ႏုိးသူမ်ားကလည္း  ေကာင္းစြာ သိရွိၾကသည္။ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပုိင္းေခတ္ ၿဗိတိသွ်ပန္းခ်ီေက်ာ္မ်ား ျဖစ္ေသာ ေဂ်အမ္ဒဗလ်ဴဟားနား ၊ ေသာမတ္စ္ဂါတင္ ၊  ေကာ့မင္တုိ႔သည္ ဦးထြန္းလွ ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ပန္းခ်ီဆရာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိဆရာမ်ား၏ လက္မွတ္ကုိ သေဘာက်သျဖင့္ အဂၤလိပ္အကၡရာျဖင့္  M.T.Hla ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးဘအုံးကဲ့သုိ႔ပင္ အေနာက္တုိင္း ပန္းခ်ီနည္းစနစ္ျဖင့္ ဆီေဆး၊ ေရးေဆးတုိ႔ကုိ ေရးဆြဲခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွကုိ တြံေတးၿမိဳ႕အပုိင္ ေဂ်ာင္၀ုိင္းႀကီးေက်းရြာတြင္ ၁၈၇၄ ခုႏွစ္ခန္႔က ေမြးဖြားခဲ့သည္ ။ မိဘမ်ားမွာ ဦးဘုိးေဖ ႏွင့္ ေဒၚမိတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဦးထြန္းလွသည္ ငယ္စဥ္က မေငးအလယ္ရြာ ဆရာေတာ္ ဦးသုႏၵရထံတြင္ ပရိယတၱိစာေပမ်ားႏွင့္ ပန္းခ်ီပညာကုိပါ သင္ယူခဲ့သည္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရွိ ကႏုတ္ပန္း႐ုပ္တုမ်ား၊ ဘာသာေရး႐ုပ္လုံး ႐ုပ္ၾကြမ်ားကုိ ေလ့လာကူးဆြဲခဲ့သည္ ။ စာေပဘက္တြင္ ဉာဏ္ထက္ျမက္ခဲ့ၿပီး “အစားကုိသံတုိင္၊ အထုိင္ကုိသာထြန္း၊ အလြမ္းကုိေရႊကုိး၊ အပုိးေမာင္အုန္းပြင့္” စသည္ျဖင့္ စာခ်ဳိးခဲ့သည္ ။ အျခားစာခ်ဳိးမ်ားစြာလည္း ရွိခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွကုိ ဆရာေတာ္က “တစ္ထြာျပလွ်င္ တစ္လံျမင္၊ ဉာဏ္စဥ္ထက္ျမက္၊ ထြန္းလွစက္”ဟု ခ်ီးက်ဴးခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဦးထြန္းလွသည္ ပန္းခ်ီပညာဘက္ကုိ ပုိမုိ စိတ္၀င္စားခဲ့ေလသည္။