M.T.Hla ဟု ေက်ာ္ၾကားေသာ ပန္းခ်ီဦးထြန္းလွ

ကုိလုိနီေခတ္ ျမန္မာပန္းခ်ီေလာကတြင္  M.T.Hla ဟုဆုိလွ်င္ ျမန္မာမ်ားသာမက အေနာက္တုိင္းသား ပန္းခ်ီျမတ္ႏုိးသူမ်ားကလည္း  ေကာင္းစြာ သိရွိၾကသည္။ ၁၉ ရာစု ေႏွာင္းပုိင္းေခတ္ ၿဗိတိသွ်ပန္းခ်ီေက်ာ္မ်ား ျဖစ္ေသာ ေဂ်အမ္ဒဗလ်ဴဟားနား ၊ ေသာမတ္စ္ဂါတင္ ၊  ေကာ့မင္တုိ႔သည္ ဦးထြန္းလွ ႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ပန္းခ်ီဆရာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိဆရာမ်ား၏ လက္မွတ္ကုိ သေဘာက်သျဖင့္ အဂၤလိပ္အကၡရာျဖင့္  M.T.Hla ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးဘအုံးကဲ့သုိ႔ပင္ အေနာက္တုိင္း ပန္းခ်ီနည္းစနစ္ျဖင့္ ဆီေဆး၊ ေရးေဆးတုိ႔ကုိ ေရးဆြဲခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ ပန္းခ်ီဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွကုိ တြံေတးၿမိဳ႕အပုိင္ ေဂ်ာင္၀ုိင္းႀကီးေက်းရြာတြင္ ၁၈၇၄ ခုႏွစ္ခန္႔က ေမြးဖြားခဲ့သည္ ။ မိဘမ်ားမွာ ဦးဘုိးေဖ ႏွင့္ ေဒၚမိတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဦးထြန္းလွသည္ ငယ္စဥ္က မေငးအလယ္ရြာ ဆရာေတာ္ ဦးသုႏၵရထံတြင္ ပရိယတၱိစာေပမ်ားႏွင့္ ပန္းခ်ီပညာကုိပါ သင္ယူခဲ့သည္။ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းရွိ ကႏုတ္ပန္း႐ုပ္တုမ်ား၊ ဘာသာေရး႐ုပ္လုံး ႐ုပ္ၾကြမ်ားကုိ ေလ့လာကူးဆြဲခဲ့သည္ ။ စာေပဘက္တြင္ ဉာဏ္ထက္ျမက္ခဲ့ၿပီး “အစားကုိသံတုိင္၊ အထုိင္ကုိသာထြန္း၊ အလြမ္းကုိေရႊကုိး၊ အပုိးေမာင္အုန္းပြင့္” စသည္ျဖင့္ စာခ်ဳိးခဲ့သည္ ။ အျခားစာခ်ဳိးမ်ားစြာလည္း ရွိခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွကုိ ဆရာေတာ္က “တစ္ထြာျပလွ်င္ တစ္လံျမင္၊ ဉာဏ္စဥ္ထက္ျမက္၊ ထြန္းလွစက္”ဟု ခ်ီးက်ဴးခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ဦးထြန္းလွသည္ ပန္းခ်ီပညာဘက္ကုိ ပုိမုိ စိတ္၀င္စားခဲ့ေလသည္။

ဦးထြန္းလွသည္ စ၀္ပန္းခ်ီပညာကုိ တတ္ေျမာက္ခဲ့ၿပီး ဘုန္းႀကီးပ်ံမ်ားတြင္ ေလာင္တုိက္တလား ျပာသာဒ္မ်ားကုိ ေရာင္စုံျခယ္၍ အဆန္းတၾကယ္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။  ထုိ႔ေနာက္ မေငးရြာမွ မစိန္ႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်ခဲ့သည္။  မစိန္၏ ေမာင္၀မ္းကြဲေတာ္စပ္သူ ေနာင္ ပန္းခ်ီေက်ာ္တစ္ဦး ျဖစ္လာမည့္ ေမာင္ဘလုံကုိလည္း တပည့္အျဖစ္ လက္ခံခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွသည္ စာေပ၀ါသနာလည္းရွိသူ ျဖစ္သျဖင့္ ကြက္စိပ္ေဟာျခင္း၊ အလွဴမဂၤလာ ဘိသိက္သြန္းျခင္း စေသာ အတတ္ပညာမ်ားကုိလည္း ဆည္းပူးခဲ့သည္။ လက္သမားအတတ္လည္း ကြ်မ္းက်င္ခဲ့သည္။ ဘုန္းႀကီးပ်ံမ်ား မရွိခ်ိန္ အခက္အခဲမ်ားၾကားမွ ပန္းခ်ီပညာကုိ ပုိမုိလုိက္စားခဲ့သည္။ မွန္ပန္းခ်ီကားမ်ား ေရးဆြဲအသက္ေမြးခဲ့သည္။ ေရႊတိဂုံဘုရား ေတာင္ဘက္ေစာင္းတန္းတြင္ မွန္ကားပန္းခ်ီဆုိင္ဖြင့္၍ စီးပြားရွာခဲ့သည္။ ေရးေဆး၊ ဆီေဆး၊ ႐ႈခင္း၊ လူပုံတူ အစုံေရးဆြဲခဲ့သည္။ ထုိစဥ္က ဘုရားကားမ်ားမွာ အေရာင္းရ တြင္က်ယ္ခဲ့သည္။ “ေရႊတိဂုံဘုရားမွာ က်ားတက္တာ ငါးရက္ၾကာ” ေခတ္စားေနခ်ိန္တြင္ က်ားတစ္ေကာင္ ၀ပ္ေနပုံ ထည့္ေရးရာမ်ားစြာ အေရာင္းသြက္ခဲ့သည္။ မွန္ပန္းခ်ီအဆင့္မွ အေနာက္တုိင္းပန္းခ်ီသုိ႔ တက္လွမ္းႏုိင္ခဲ့သည္။ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္ခန္႔တြင္ ဖခင္ရွိသည့္ ေမာ္လၿမိဳင္ဘက္သုိ႔ သြားေရာက္ကာ ပန္းခ်ီလုပ္ငန္းကုိ လုပ္ကုိင္ခဲ့သည္။ အဆင္မေျပသျဖင့္ ေက်ာက္ပန္းပုထု၍ ရပ္တည္ခဲ့သည္ဟုလည္း အဆုိရွိသည္။

၁၉၀၁ ခုႏွစ္ခန္႔မွ စတင္ခဲ့သည့္ ႏုိင္ငံလုံးဆုိင္ရာ လက္မႈအႏုပညာျပပြဲၿပိဳင္ပြဲမ်ားကုိ ႏွစ္စဥ္က်င္းပခဲ့ရာ အႏုပညာရွင္မ်ား လက္စြမ္းျပရန္ အခြင့္သာခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွသည္ ပန္းခ်ီၿပိဳင္ပြဲတြင္ ၀င္ၿပိဳင္ခဲ့ၿပီး ပထမဆု ရရွိခဲ့သည္။ ထုိစဥ္က ၿပိဳင္ပြဲရွိသည္ဟု သတင္းၾကားသျဖင့္ ရန္ကုန္ဘက္သုိ႔ ကူး၍ သြားၿပိဳင္ရာ ၿပဳိင္ပြဲၿပီးခါနီးမွ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ အေစာင့္မ်က္ႏွာျဖဴက ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ျပဳခဲ့ရာ အခ်ိန္နည္းလြန္းသျဖင့္ စကၠဴတစ္ခ်ပ္ေပၚတြင္ စက္၀ုိင္းႀကီးတစ္ခုကုိ တစ္ခ်က္တည္း ဆြဲလုိက္ၿပီး စက္၀ုိင္း၏ ဗဟုိတြင္ အစက္တစ္ခုကုိ ခ်ေပးခဲ့သည္။  မၾကာမီ ပထမဆုရေၾကာင္း လွမ္း၍ အေၾကာင္းၾကားခဲ့သည္ဆုိ၏။ ဦးထြန္းလွသည္ အေနာက္တုိင္းပန္းခ်ီဆရာ တယ္လေဗါ့ကယ္လီ၏ နည္းကုိယူခဲ့ၿပီး ဆက္လက္ႀကိဳးပမ္းရာ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္မတုိင္မီ ျပပြဲမ်ားတြင္ ဆုႏွစ္ႏွစ္ ဆြတ္ခူးခဲ့သည္။  ဆရာဦးမင္းႏိုင္၏ အဆုိအရ ၁၉၀၉ ခုႏွစ္တြင္ ဦးဘအုံးႏွင့္ အတူ ပထမဆုရရွိခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွသည္  ဒဂုန္မဂၢဇင္းႀကီးတြင္လည္း  ျမန္မာဆန္ဆန္ ေခါင္းစီးပန္းမ်ား ၊ ေဘာင္ပန္းမ်ားေရးဆြဲ၍ လက္စြမ္းျပခဲ့သည္။ တစ္ေန႔တြင္  သတင္းစာထဲ ပါလာသည့္ ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီး ဆာေစာေမာင္၏ ဓာတ္ပုံကုိ ပုံတူကူးဆြဲကာ ေစာ္ဘြားႀကီးထံ ပုိ႔ေပးခဲ့သည္။ ေစာ္ဘြားႀကီးလည္း သေဘာက်သျဖင့္ မိတ္ေဆြမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ရွမ္းျပည္သုိ႔တက္၍ ေစာ္ဘြားႀကီးပုံတူ၊ ေဟာ္နန္းပုံမ်ားကုိ ေရးဆြဲခဲ့သည္။ 

ေညာင္ေရႊေစာ္ဘြားႀကီးပုံတူကုိ ေရးဆြဲၿပီးေနာက္ပုိင္း ဦးထြန္းလွ၏ ပန္းခ်ီလုပ္ငန္းမ်ားမွာ တုိးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳး လာခဲ့သည္။ အဆက္အသြယ္လည္း ပုိမုိမ်ားျပားလာခဲ့ၿပီး စီးပြားေရးလည္း ေျဖာင့္ျဖဴးလာခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေစာပုိင္းကာလက ဖြင့္လွစ္ခဲ့သည့္ စမတ္အင္မူကာဒမ္ စာအုပ္ဆုိင္တြင္ ေရေဆး႐ႈခင္းကားမ်ား ၊ တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးပုံမ်ား၊ ခရစ္စမတ္ ႏွစ္သစ္ကူးကတ္မ်ား၊ ေမြးေန႔လက္ေဆာင္ကတ္မ်ားကုိ တင္သြင္းေရာင္းခ်ခဲ့သည္။ ယင္းစာအုပ္ဆုိင္တြင္ ျမန္မာပန္းခ်ီဆရာမ်ား၏ ပန္းခ်ီကားမ်ားကုိ တင္ျပေရာင္းခ်ၿပီး ဘုရင္ခံပင္ လာေရာက္ေလ့ရွိသျဖင့္ အထူးကုလားထုိင္ကုိ စီစဥ္ထားရသည္။ ဦးထြန္းလွ၏ မႏၲေလးၿမိဳ႕ကား ၊ ကန္ေတာ္ႀကီး ၊ ေရႊတိဂုံကား၊  စိန္ပန္းႏွင့္ အညာေလွကား ၊ အင္ေလး႐ႈခင္းကား ၊ ပုဂံဗူးဘုရားကား ၊ အာနႏၵာကားမ်ားကုိ  ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားက အထူးႏွစ္သက္ အားေပးၾကသျဖင့္ လက္မလည္ေအာင္ ေရးဆြဲ တင္သြင္းခဲ့ရသည္။ ထုိသုိ႔ ပန္းခ်ီကားမ်ား ေရးဆြဲႏုိင္ရန္လည္း  ျမန္မာျပည္အႏံွ႕ကုိ ခရီးထြက္ခဲ့ရသည္။ ဦးထြန္းလွ၏ တပည့္ျဖစ္သူ ဦးဘလုံက “ဒီတုန္းက ဆရာႀကီးဦးထြန္းလွကလည္း သားဦးေမြးစဆုိေတာ့ စာအုပ္ဆုိင္ ( စမတ္အင္မူကာဒမ္) က စရန္ယူၿပီး ျမန္မာျပည္အထက္ပုိင္း ခရီးစေတာ့တာပဲ ။ က်ဳပ္လည္း ဆင္ထားတာၾကည့္ပါဦး ။ ဘန္ေကာက္လုံခ်ည္၊ မာစ႐ုိက္ရွပ္၊ နက္ျပာေရာင္ဆင္ သကၠလပ္။ ဆရာႀကီးကုိလည္း ၾကည့္ပါဦး။ ေတာင္ရွည္ပုဆုိး၊ သားေမႊးအက်ႌ။ ရင္ဘတ္ မွာလည္း ေရႊႀကိဳးေဒၚလာျပားႏွင့္ နာရီႀကီးႏွင့္ေပါ့။ ခရီးသြားရင္လည္း ရထားလုံးႏွင့္။ လက္ကုိၾကည့္ပါဦး။ ပတၱျမားလက္စြပ္ႏွင့္ စီးကရက္ႏွင့္။ ဆရာႀကီးဟာ ခရီးသြားရင္ ေငြဖလားစုံကြမ္းအစ္၊ ေနာက္ၿပီးတစ္ေယာက္ ထုိင္ေကာေဇာ၊ ကတီၱပါမွီအုံးကေလး၊ ျခင္ယင္တုိ႔ ခတ္ဖုိ႔ ျမင္းၿမီး၊ ေရတံေကာင္း၊ ေရေသာက္ဖလား၊ ေက်ာက္ကာေလးဆင့္ ယြန္းထမင္းခ်ဳိင့္။ စတုိင္ကေတာ့ ေျဖာင့္လွေပါ့။ မီးရထားစီးေတာ့ ဒုတိယတန္း”ဟု ပန္းခ်ီ ဂ်ီလွေမာင္ကုိ ျပန္ေျပာခဲ့သည္။

ဦးထြန္းလွ၏ ပန္းခ်ီကားမ်ားကုိ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားက ပင္ရင္းစမတ္အင္မူကာဒမ္ စာအုပ္ဆုိင္ႏွင့္ ဆုိင္ခြဲဖြင့္ထားေသာ စထရင္းဟုိတယ္ဆုိင္မ်ားမွ ၀ယ္ယူ႐ုံသာမက  ေဂ်ာင္၀ုိင္းႀကီးေနအိမ္သုိ႔လည္း ပဲ့ခ်ိတ္ ေမာ္ေတာ္ကေလးမ်ားျဖင့္ လာေရာက္၀ယ္ယူၾကသည္။ ဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွသည္  စစ္ႀကိဳေခတ္တြင္ ၀င္ေငြေကာင္းလွသျဖင့္ ခမ္းနားထည္၀ါစြာ ေနခဲ့သည္။ အိမ္ကုိ အဖုိးတန္ အသုံးအေဆာင္မ်ားျဖင့္ မြမ္းမံခဲ့သည္။ ပန္းခ်ီကားလာမွာေသာ ႏုိင္ငံျခားသားမ်ားကုိ မိမိအိမ္တြင္ပင္ အရက္မ်ဳိးစုံျဖင့္ ဧည့္ခံေလ့ရွိသည္။ ႏုိင္ငံျခားမွ ရွားပါးပစၥည္းမ်ားကုိ ၀ယ္ယူစုေဆာင္း၍ ရြာသားမ်ားကုိ ဗဟုသုတရေစရန္ ျပသခဲ့သည္။ ရြာသူရြာသားမ်ားကုိလည္း အလြန္သံေယာဇဥ္ႀကီးသူ ျဖစ္သည္။ ပဥၥမေျမာက္ ေဂ်ာ့ဘုရင္နန္း တက္ပြဲက်င္းပစဥ္က ရန္ကုန္စထရင္းဟုိတယ္၌ ျပင္ဆင္ထားရန္ ေဂ်ာ့ဘုရင္ႏွင့္ ေမရီမိဖုရားပုံတူ ပန္းခ်ီကားႀကီးႏွစ္ခ်ပ္ကုိ ေရးဆြဲခဲ့ရသည္။ ပန္းခ်ီကားႀကီးမ်ား ေရးဆြဲၿပီးေသာအခါ သူ၏ ရြာသူရြာသားမ်ား ဗဟုသုတရေစရန္ ေအာက္လင္းဓာတ္မီးထြန္း၍ အရင္ျပခဲ့သည္။ ရန္ကုန္ဘက္မွ ျပန္လာလွ်င္ ရြာအတြက္ စာအုပ္ ၊ သတင္းစာ ၊ ဂ်ာနယ္ ၊ မဂၢဇင္းမ်ားကုိ ယူလာခဲ့သည္။ ရြာရွိကေလးမ်ားအတြက္ မုန္႔ပဲသေရစာမ်ားကုိလည္း ေ၀ေပးေလ့ရွိသည္။ 

ဦးထြန္းလွသည္ အသံၾသဇာေကာင္းသူ၊ ရယ္စရာ ေျပာတတ္သူျဖစ္ရာ မေငးတစ္ရြာလုံးက သိၾကသည္။ မေငးရြာမွ ေက်ာင္းဒကာႀကီး တစ္ဦးက  “ေဟ့ ေမာင္ထြန္းလွ မင္းပန္းခ်ီအေရးေတာ္လွလုိ႔ ၾကားတယ္။ ငါ့ပုံေရးစမ္းကြာ”ဆုိကာ ေဆာင့္ေၾကာင့္ ထုိင္ေပးသည္။ ပုံတူ အေရးေကာင္းသူျဖစ္၍ လုံျခည္ေအာက္စ လြတ္ေနသည္ကုိပါ ထည့္ေရးခဲ့ရာ “ေတာ္ေတာ္ေနာက္တဲ့ေကာင္” ဟု ေက်ာင္းဒကာႀကီးက ေဒါသလည္းထြက္ သေဘာလည္းက်ခဲ့သည္ဟူ၏။

ဦးထြန္းလွသည္  ရန္ကုန္ ၁၁ လမ္းတြင္လည္း ဇနီး၊ သားႏွစ္ဦးႏွင့္အတူ ထည္ထည္၀ါ၀ါ ေနခဲ့သည္။ ဆရာႀကီး ပီမုိးနင္းက ပန္းခ်ီပညာ ၀ါသနာပါသူ ဂ်ီလွေမာင္အား ဦးထြန္းလွထံ ေခၚသြားခဲ့သည္။ ဦးထြန္းလွက ဆရာမုိးတုိ႔ ၾကြပါၾကြပါဟု ႀကိဳဆုိခဲ့ၿပီး “ေမာင္လွေမာင္ အားရင္လာေပါ့။ ပညာဆုိတာ မီးလုိပဲ။ မီးကုိ ကူးေပးလုိ႔ မီးဟာ ကုန္မသြားပါဘူး။ လာေပါ့ အားရင္” ဟု ဆုိခဲ့သည္။ ဆရာဂ်ီလွေမာင္က “ဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွ၏ ႐ုပ္ပုံကား ခံ့ညားလွ၏။ ႏႈတ္ခမ္းေမြးက်င္စြယ္ႏွင့္ မိမိထက္ မည္မွ်ငယ္ရြယ္သူျဖစ္ေစ ေမာင္တပ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ကုိတပ္၍ေသာ္ လည္းေကာင္း ေခၚတတ္၏။ ဘက္တန္း ( ၁၁ လမ္း) က ပုဏပုဏၰား အလုပ္ေကာင္းသူမုိ႔ ပုဏၰား ဦးလွထြန္းအမည္ကုိ ရခဲ့၏။”ဟု မွတ္တမ္းတင္ခ့ဲသည္။ 

စစ္မျဖစ္မီက မေငးေက်ာင္း ဒုတိယဆရာေတာ္ႀကီး ဦး၀ိမလပုံေတာ္၊ လူရႊင္ေတာ္ႀကီး ဦးၾကင္ခဲ၏ ပုံတူ ၊ေဂ်ာ့ဘုရင္ႏွင့္ ဘုရင္မပုံတူမ်ားႏွင့္ ေရႊတိဂုံေစတီေတာ္ပုံမ်ားသည္ လက္ေရာေျမာက္ နာမည္ႀကီးပန္းခ်ီကားမ်ား ျဖစ္သည္။  ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးျဖစ္ေသာအခါ ရြာသုိ႔ ျပန္ေနခဲ့သည္။ စစ္အတြင္းတြင္ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ အသုံးအေဆာင္ပစၥည္မ်ားကုိ ေရာင္းခ် စားေသာက္ခဲ့ရသည္။ မိသားစုဘ၀ ေပ်ာ္ရႊင္မႈကုိ စစ္ႀကီးက ၀ါးမ်ိဳခဲ့ေလသည္။ ဇနီးသည္ႏွင့္ သားငယ္သည္ လပုိင္းသာျခား၍ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။  စစ္ႀကီး ၿပီးဆုံးသြားေသာအခါ  ဦးထြန္းလွသည္  ပန္းခ်ီေရးဆြဲရန္ ျပင္ဆင္ေလေတာ့သည္။ အလုံၿမိဳ႕နယ္၊ ဆူပါပင္လမ္းသုိ႔ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္သည္။ ကက္စဘီ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလတြင္ ဆရာႀကီးသည္ ၀င္ေငြေကာင္းလာျပန္သည္။  သုိ႔ေသာ္ ပန္းခ်ီအေမြကုိ ဆက္ခံမည့္ သားအႀကီးမွာ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။ 

ဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွသည္ အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္သျဖင့္ ပန္းခ်ီဆြဲအား ေလ်ာ့နည္းလာခဲ့သည္။  ဦးထြန္းလွ၏ ေခတ္မွာ တိမ္၍ လာသည္။ က်န္းမာေရး ခ်ဳိ႕ယြင္းလာေသာအခါ မိသားစုကလည္း မရွိသျဖင့္  ရြာရွိ တူ၊ တူမမ်ားထံ ျပန္၍ ေစာင့္ေရွာက္မႈကုိ ခံခဲ့သည္။ ၁၉၄၆ ခုႏွစ္တြင္ ေဂ်ာင္၀ုိင္းႀကီးရြာ၌ ကြယ္လြန္ခဲ့ေလသည္။ ဆရာႀကီးဦးထြန္းလွ၏ စ်ာပနကုိ တပည့္မ်ားျဖစ္သည့္ ဆရာျမစ္၊ ဦးစံလြင္၊ ဆရာေဆာင္၊ ဦးအုန္းလြင္ ၊ ဂ်ီလွေမာင္၊ ဦးဘရင္ႀကီး ၊ ဦးလွေမာင္ႀကီး ၊ ဦး၀ံသ ၊ ဦးလွစိန္ႏွင့္ စာေပမိတ္ေဆြမ်ားက ဦးစီး၍ သၿဂဳႋဟ္ေပးခဲ့ၾကသည္။ ယခုအခါ ၁၉၃၅ ခုႏွစ္တြင္ ဆရာႀကီး ဦးထြန္းလွေရးဆြဲခဲ့ေသာ ေရႊတိဂုံပုံေတာ္ ဆီေဆးပန္းခ်ီကားႀကီးကုိ ေရႊတိဂုံဘုရားျပတုိက္တြင္ ၾကည့္႐ႈႏုိင္မည္ ျဖစ္သည္။ အျခားပန္းခ်ီကားမ်ားမွာ စေကာ့တလန္ႏုိင္ငံ  Edinburgh ၿမိဳ႕ရွိ ေဒၚျမတ္စုမိသားစုႏွင့္ အျခားပန္းခ်ီကား စုေဆာင္းသူမ်ားထံတြင္ ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ရည္ညြန္း - ကမၻာ့ပန္းခ်ီသိ ျမန္မာ့ပန္းခ်ီသိ (ဂ်ီလွေမာင္)၊ ျမန္မာပန္းခ်ီ၊ ပန္းပု၊ ဗိသုကာပညာရွင္မ်ား - ပတြဲ (ညိဳ၀င္းရွင္)၊ အေထြးစာစုမ်ား ( ဘေထြး )၊ Old Myanmar Painting in the Collection of U Win by Hla Tin Htun

Writer: 

ေ၀ယံေအာင္